Hafıza Nasıl Çalışır?
Sizce gerçekten yaşadığımız bir anıyı tamamen unutmuş olmamız mümkün mü? Kendi başımızdan geçen bir şeyi nasıl olur da hatırlamayız? Bastırılmış anılarımızın yeniden canlandırılması konusu psikolojide hala tartışmalı olan konulardan biridir. Bir çalışmada, klinisyenler kişilerin bastırılmış hatıralarının terapi ile canlandırılacağını öne sürmüşlerdir. Ancak bu durumun gerçekliği hala tartışılır durumdadır ve hafızanın nasıl çalıştığına dair daha birçok araştırmaya ihtiyaç duyulmaktadır.
Kişiler başlarına kötü ve istenmeyen şeyler geldiğinde bunu genellikle hatırlarlar. Ancak şiddetli travmatik deneyimler, kişiler tarafından unutulabilmektedir. Bu unutma durumunun derinliği ile ortaya disosiyatif bozukluklar ortaya çıkabilmektedir. Disosiyatif bozukluklarda kişiler bilinç, bellek ve kimlik sorunları yaşayabilirler. Unutma, başka biriymiş gibi davranma, kim olduğunu bilememe gibi birçok durum ortaya çıkabilir. Kişinin, kimlik, algı ve bellek gibi bütünlük taşıyarak çalışan işlevleri bozulur. Travmatik yaşantılar ve disosiyatif bozukluklar arasındaki ilişki üzerine yapılan çalışmalar devam etmektedir.
Hafızamız düşündüğümüzün aksine bir kayıt cihazı gibi çalışmaz. Beyin bilgileri işleyerek farklı yollarla depolar. Bilim adamları, hafızamızın nasıl çalıştığını anlayabilmek için hem amigdala hem de hipokampusu birlikte incelemektedir. Bugüne dek hafızanın nasıl çalıştığına dair elimizde bulunan bilgilerden bazıları ise şunlardır:
- Orta derecede travmalar, uzun süreli hafızamızı geliştirebilir.
- Şiddetli travmalar uzun süreli hafızada karışıklık yaratarak anılarımızı birer olay gibi değil daha çok duygu ve duyum olarak hatırlamamıza neden olabilir.
- Bugün algılarımızı ve duyularımızı tetikleyen şeyler, unuttuğumuz hatıraları geri çağırabilir.
- Şiddetli travma yaşayan kişiler, bu travmatik olayları tamamen unutabilir. Ancak bu sonsuza dek unutacakları anlamına gelmez. Belli bir duygu, durum ya da duyum ile kişi flashbackler yaşayabilir. Böylece bastırılmış duygular ortaya çıkabilir.
