Çocuklarımızı Tehlikeli Yabancılardan Korumanın Yolları
Çocuklar büyüyüp sosyalleştikçe, sürekli gözetim altında olma ihtimalleri azalıyor. Yavaş yavaş bir gence ve yetişkine dönüşen çocuklar, başka kişilerle etkileşim kurmaya başlıyor. Bu nedenle onları tehlikeli yabancılardan korumak için doğru yöntemleri bilmek ve çocuklara kiminle nasıl konuşması ve etkileşim kurması gerektiğini anlatmak gerekiyor.
Çocuklara yabancılarla nasıl bir etkileşim kurması gerektiğini anlatmak konusunda yaşı önem taşıyor. Bir çocuk 4 yaşına geldiğinde yabancı denildiğinde kimden bahsedildiğini anlayabiliyor olsa da tüm yetişkinleri hala güvenilir kabul edebiliyor. Bu nedenle bu yaştaki çocukları toplum içinde yalnız bırakmamak gerekiyor. Okul çağına gelen çocuklar artık bazı yabancıların tehlikeli olduğunu anlayabiliyor. 5-8 yaş aralığındaki bu çocuklar anne babalar tarafından çok kısa süreli yalnız bırakılabiliyor. İnternete gözetim olmadan girme imkanı yakalayabiliyor. Bu nedenle bu yaş aralığındaki çocuklara bazı yetişkinlerin tehlikeli olabileceğini anlatmak büyük önem taşıyor.
1. Temel vücut güvenliği ile başlayın!
Çocuklar 2 – 3 yaşına geldiğinde ona temel vücut güvenliğini anlatabilirsiniz. Topluluk içinde size yakın durması gerektiğini söyleyin. Ayrıca genital bölgelerini anlatarak, birkaç kişi dışında kimsenin dokunmaması gerektiğini aktarabilirsiniz.
2. “Yabancı kimdir?” sorusunu sorun!
Çocuğunuz 4 yaşına geldiğinde artık yabancı nedir ve kime denir, bu konuyu onunla konuşabilirsiniz. Ona basitçe “yabancı biri dediğimde ne anlıyorsun?” diye sorabilirsiniz. Çocuğunuz hala yabancıların kim olduğundan emin değilse, yabancıların iyi ya da kötü olup olmadıklarını belirtmeden, basitçe onun tanımadığı kişilere yabancı denildiğini anlatabilirsiniz. Daha sonra ona küçük sorular sorarak yabancı denilince kimden bahsettiğinizi anlayıp anlamadığını test edebilirsiniz.
3. Güvenebileceği yetişkinleri öğretin!
Büyük anneler, büyük babalar, teyzeler ve halalar gibi örneklerin yanı sıra, çocuğunuza yalnız kaldığında güvenebileceği kişileri anlatın. Mesela okuldaki öğretmenleri ve danışmanlarının yanı sıra, güvenlik görevlileri ve mağaza çalışanları gibi otorite figürlerinin de güvenilir kişiler olduğunu bilsin. Bir mağazada kaybolması durumunda, yardım istemek için çalışanlara ya da güvenlik görevlilerine gidebilmesi için onların kıyafetlerini ve üniformalarını ayırabilmesi çocuğunuz için önemlidir.
4. Yapılabileceklerini ve yapmamaları gerekenlerin üstünden geçin!
Çocukların yabancılarla etkileşim kurması gerektiğinde bazı şeylerden kaçınmaları bazı şeyleri de yapabilmeleri gerekir. Mesela siz yakınlarınızdayken bir yabancıyla selamlaşıp konuşabileceğini, ancak siz etrafında değilken yabancılarla konuşmaması gerektiğini öğretin. Bir mağazada kaybolması durumunda, hemen kasanın yani para ödediğini yere gitmesi gerektiğini, kasadaki kişiye kaybolduğunu söyledikten sonra siz gelene dek oradan ayrılmaması gerektiğini ayrıntılı bir şekilde anlatın.
5. İnternette yapıp yapmayacaklarının altını çizin!
İnternet çağında yaşamak çocukların evde olduğunda bile tehlikeli yabancılarla etkileşim kurabilmesi riskini artırıyor. Bu nedenle internette ne yapıp yapmayacaklarını detaylı bir şekilde anlatmak önem taşıyor. Özellikle okul çağındaki çocuklara, tanımadıkları kişilerle sohbet etmemesi gerektiğini, kişisel bilgiler vermemesi gerektiğini anlatmak gerekiyor. Ayrıca çocukların kullandığı bilgisayar ve tableti salon gibi herkesin bir arada olduğu yerde bulundurmakta fayda var. Böylece çocukları gözlemleme şansı artıyor.
6. Umumi tuvaleti nasıl kullanması gerektiğini anlatın!
6 yaşından itibaren birçok çocuk tuvalete kendisi gidebiliyor. Bu nedenle anne babalar bazen çocukları umumi tuvaletlerde gözetimsiz bırakabiliyor. Öncelikle bundan kaçınmak ve çocuk tuvaletteyken kapısında beklemek çok önemli. Bir şeye ihtiyacı olduğunda sizin orada olduğunuzu bilmesi gerekiyor. Ayrıca çocuklara tuvalette iken sizden uzaktaysa, bir yabancının kendisine yardım etme teklifini mutlaka geri çevirmesi gerektiğini öğretmeniz büyük önem taşıyor. Kapıyı kilitlemesi ve tuvalette mutlaka yalnız olması gerektiğini de anlatmakta fayda var.
7. Çocuğunuzu evde yalnız kalmaya hazırlayın!
Çocuklar büyüdükçe kısa süreli olsa da evde yalnız kalmaya başlarlar. Bu süre içerisinde kime kapıyı açıp açmayacaklarını bilmeleri önemlidir. Ayrıca telefonu cevaplama konusunda da çocukları eğitmek büyük önem taşır. İleriki yaşlarda evde daha çok yalnız kalacak çocukları küçük yaşlardan itibaren bu konuya hazırlamaya çalışın.
8. Farklı senaryolar kurarak öğretin!
Çocuklarınıza bir şeyi öğretmek isterken en kolay yollardan biri, bir senaryo kurarak onun rolünü oynamaktır. Çocuğunuzu korkutmadan ona bazı olabilecek olayları betimleyin ve ne yapması gerektiğini göstererek öğretin. Örneğin yalnızken ya da arkadaşları ile beraberken tanımadıkları bir yetişkin yanlarına geldiğinde ayağa kalkması ve bu kişiden en az bir kol uzaklığında bulunması gerektiğini rolü oynayarak gösterin. Ya da bir yabancı arabasıyla yanına yaklaşıp marketin yerini sorduğunda arabadan birkaç adım uzaklaşarak konuşmadan sadece eliyle göstermesi gerektiğini yine rolü oynayarak gösterin.
9. Korkutucu cümlelerden uzak durun!
Çocuğunuzu yabancılardan korumak isterken onu korkutmamaya gayret edin. Örneğin, “seni alıp kaçırırlar”, “seni bir daha asla göremem” gibi cümleler çocuğunuzun sosyal hayatını zedeleyebilir. Bu cümlelerin yerine basitçe yapılması gerekenleri ve asla yapılmaması gerekenleri açıklayın. Size neden bunları yapıp yapmaması gerektiğini sorduğunda ise, “Senin nerede olduğunu her zaman bilmek istiyorum” gibi daha güven verici cevaplar verebilirsiniz.
